ચંદ્રયાન-2: અંતરિક્ષમાં મોકલવામાં આવતા ઉપકરણને શા માટે સોનાના પડમાં લપેટાય છે?

ભારતે મોકલેલું ચંદ્રયાન-2 સફળતાપૂર્વક ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચી ગયું છે. આજે તેનું સૌથી મહત્વનું મિશન પાર પાડવામાં આવશે. જોકે, ચંદ્રયાન-2 સાથે મોકલવામાં આવેલા વિવિધ ઉપકરણો પર લાગેલા સોનાના પડ વિશે લોકોના મનમાં કુતુહલ જરુર છે કે આખરે અંતરિક્ષમાં મોકલવામાં આવતા સેટેલાઈટના ઉપકરણોને શા માટે સોનું મઢવામાં આવતું હોય છે? શું આ ખરેખર સોનું હોય છે કે પછી સોના જેવી કોઈ અન્ય ધાતુ છે? તેના ઉપયોગ પાછળ કોઈ વૈજ્ઞાનિક કારણ છે કે પછી બીજું કંઈ?

નવી દિલ્હીઃ ભારતીય અંતરિક્ષ અનુસંધાન સંસ્થાન (ઈસરો) દ્વારા આજે મધ્ય રાત્રીએ ચંદ્રયાન-2 સાથે ગયેલા વિક્રમ લેન્ડરનું સફળતાપૂર્વક ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરાણ કરાવશે. ચંદ્રયાન-2 48 દિવસની સફર પૂરી કર્યા પછી આજે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રૂવ પર ઉતરાણ કરશે. ઈસરો તેની મદદથી ચંદ્રની સપાટી અને ત્યાંના વાતાવરણનો અભ્યાસ કરશે. ચંદ્રયાન-2 ભારતના એન્જિનિયરોની અભૂતપૂર્વ સફળતા છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, ચંદ્ર પર પહોંચનારા અમેરિકા, રશિયા અને ચીન પછી ભારત વિશ્વનો ચોથો દેશ છે. 

જોકે, ચંદ્રયાનને જે રીતે સોનાના પડથી લપેટવામાં આવ્યું હતું તેણે લોકોના મનમાં કુતુહલ પેદા કર્યું હતું. લોકો વિચારે છે કે, આખરે અંતરિક્ષમાં મોકલવામાં આવતા સેટેલાઈટના ઉપકરણોને શા માટે સોનું મઢવામાં આવતું હોય છે? શું આ ખરેખર સોનું હોય છે કે પછી સોના જેવી કોઈ અન્ય ધાતુ છે? તેના ઉપયોગ પાછળ કોઈ વૈજ્ઞાનિક કારણ છે કે પછી બીજું કંઈ? 

જાણો સોનાનું પડ ચડાવવા પાછળનું રહસ્ય 
અંતરિક્ષ અભિયાનમાં મોકલવામાં આવતા તમામ સેટેલાઈટ્સના નિર્માણમાં સોનાની એક મહત્વની ભૂમિકા હોય છે. આ કિંમતી ઔદ્યોગિક સોનું દરેક સેટેલાઈટ માટે અમુલ્ય વસ્તુ હોય છે. સેટેલાઈટ પર સોનાનું પડ ચડાવવાને ગોલ્ડ પ્લેટિંગ કહેવામાં આવે છે. વિજ્ઞાને એ સાબિત કર્યું છે કે, સોનું સેટેલાઈટની પરિવર્તનશીલતા, ચાલક્તા (કન્ડક્ટિવિટી) અને કાટ લાગતો અટકાવે છે. 

અન્ય કિંમતી ધાતુઓ પણ ઉપયોગી
માત્ર સોનું જ નહીં પરંતુ અન્ય કિંમતી ધાતુઓ પણ અંતરિક્ષ ઉદ્યોગની મૂલ્યવાન વસ્તુઓ ગણાય છે. આ ધાતુઓની થર્મલ કન્ટ્રોલ પ્રોપર્ટી સેટેલાઈટમાં અંતરિક્ષના નુકસાનકારક ઈન્ફ્રારેડ રેડિએશનને રોકવામાં મદદ કરે છે. આ રેડિએશન એટલું ખતરનાક હોય છે કે તે અંતરિક્ષમાં સેટેલાઈટને અત્યંત ઝડપથી નષ્ટ કરવાની ક્ષમતા ધરાવતું હોય છે. 

સોનાના આ પડનું નામ છે 'લેસર ગોલ્ડ'
અંતરિક્ષ ટેક્નોલોજીમાં સોનાનો સૌથી વધુ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. નાસાએ મોટા પ્રમાણમાં 'ગોલ્ડ પ્લેટિંગ'નો ઉપયોગ કર્યો છે. લેસર ગોલ્ડનું વિવિધ પ્રકારના ધાતુઓ અને અન્ય ચીજવસ્તુઓના મિશ્રણ સાથે ઉત્પાદન કરવામાં આવે છે. લેસર ગોલ્ડનો સૌ પ્રથમ ઉપયોગ ઝેરોક્સ મશીનોનાં નિર્માણમાં કરાયો હતો. મીડિયા રિપોર્ટસ અનુસાર, લેસર ગોલ્ડ બનાવતી કંપનીએ જણાવ્યું છે કે, તેમની કંપની લગભગ 40 વર્ષથી નાસા સાથે કામ કરી રહી છે. નાસાએ અત્યાર સુધી લગભગ 50 જુદા-જુદા ઉપકરણોને સોનાનું પડ ચડાવ્યું છે, જેને અંતરિક્ષમાં મોકલવામાં આવ્યા છે. 

જૂઓ LIVE TV....