ભારત જો આ એક પગલું ભરે તો રોડ પર આવી જશે પાકિસ્તાન, મચી જશે હાહાકાર, આર્થિક રીતે તૂટી જશે કમર

Pahalgam Terrorist Attack: કાશ્મીરના પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ ભારત સરકારે મોટું પગલું ભર્યું છે અને સિંધુ જળ સંધિને મુલતવી રાખી છે. આ કરાર ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે 1960માં થયો હતો, જે અંતર્ગત ભારત ત્રણ પૂર્વી નદીઓનો ઉપયોગ કરે છે અને પાકિસ્તાનને ત્રણ પશ્ચિમી નદીઓનું પાણી મળે છે. પાકિસ્તાન પહેલાથી જ આ નિર્ણયથી ચિંતિત છે કારણ કે તેની લગભગ 80% વસ્તી સિંધુ નદી પ્રણાલી પર નિર્ભર છે. પરંતુ હવે ચર્ચા એ છે કે શું ભારત કરાચી પોર્ટનો માર્ગ પણ બંધ કરી શકે છે. જો આમ થશે તો પાકિસ્તાન પર શું અસર થશે?

કરાચી બંદર પાકિસ્તાનનું સૌથી મોટું અને વ્યસ્ત બંદર છે. પાકિસ્તાનનો 60% થી વધુ આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર આ બંદર દ્વારા થાય છે. જો ભારત તેની સાથે જોડાયેલા દરિયાઈ માર્ગને રોકે છે તો પાકિસ્તાનની આયાત-નિકાસ સંપૂર્ણ રીતે બંધ થઈ શકે છે. આનાથી તેલ, દવાઓ અને અનાજ જેવી આવશ્યક ચીજવસ્તુઓની તીવ્ર અછત સર્જાઈ શકે છે.

ધંધા-રોજગાર સ્થગિત થવાને કારણે જીવનજરૂરી ચીજવસ્તુઓના ભાવ આસમાને આંબી જશે. સામાન્ય લોકોને રોજબરોજની વસ્તુઓ માટે સંઘર્ષ કરવો પડશે અને તેનાથી પાકિસ્તાનની પહેલાથી જ નબળી અર્થવ્યવસ્થા પર ભારે દબાણ આવશે. નિકાસના અભાવે પાકિસ્તાન માટે ડોલર કમાવવા મુશ્કેલ બનશે. આના કારણે વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં ઝડપથી ઘટાડો થશે અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે તેનું ક્રેડિટ રેટિંગ વધુ ઘટી શકે છે.

કરાચી પોર્ટ સાથે સંકળાયેલા હજારો લોકોની આજીવિકા સીધી તેના પર નિર્ભર છે. જો આ બંદર બંધ થશે તો મોટી સંખ્યામાં લોકો બેરોજગાર બનશે, જેનાથી દેશમાં આંતરિક અસ્થિરતા વધુ વધી શકે છે. ભારત દ્વારા લાદવામાં આવેલા આ પ્રકારનું દબાણ ઘરેલું મોરચે પાકિસ્તાનની સરકાર અને સેનાની ટીકા પણ વધારશે.  

આ ઉપરાંત તેમણે રાજદ્વારી અને વ્યૂહાત્મક મોરચે પણ વધુ સક્રિય રહેવું પડશે. જો ભારત કરાચી પોર્ટ સાથે જોડાયેલા દરિયાઈ માર્ગો બંધ કરે છે તો પાકિસ્તાન માટે તે ખૂબ જ ગંભીર સ્થિતિ બની જશે. ‘હુક્કા-પાણી બંધ’ માત્ર એક વાક્ય નહીં રહે પરંતુ તે પાકિસ્તાનની જમીની વાસ્તવિકતા બની શકે છે.

સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સમુદ્રી કાયદા   (UNCLOS) અનુસાર યુદ્ધની સ્થિતિમાં નૌસૈનિક નાકેબંધી (Naval Blockade)  ને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તર પર માન્યતા પ્રાપ્ત છે. ભારતની નૌકાદળ, તેની INS વિક્રાંત, સ્કોર્પિન-ક્લાસ સબમરીન અને મિસાઇલથી સજ્જ યુદ્ધ જહાજો સાથે, અરબી સમુદ્રમાં કરાચી બંદરને સંપૂર્ણપણે અવરોધિત કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. કરાચી બંદરને અવરોધિત કરવું એ ચોક્કસપણે યુદ્ધની ઘોષણા હોઈ શકે છે, પરંતુ તે પહેલાં તે રાજદ્વારી હથિયાર પણ હોઈ શકે છે. તેની ધમકી જ પાકિસ્તાનને સંયમ અને ધીરજ રાખવા મજબૂર કરી શકે છે. ભારતની પાસ રણનીતિ, ભૂ-રાજનીતિક આધાર છે આ કાર્ડ રમવા માટે- હવે સમય જણાવશે કે આ બ્લેકમેલિંગ બનશે કે બ્લાસ્ટ.