रेल्वे किंवा एक्सप्रेसने प्रवास करणं आपल्यापैकी प्रत्येकाला आवडतं. या प्रवासात अनेकजण आजूबाजूला निसर्ग बघण्याचा आनंद घेतात. पण कधी प्रवास करताना तुम्ही रेल्वेच्या डब्यांच्या रंगाकडे पाहिलं आहे का? अनेक एक्सप्रेस या वेगवेगळ्या रंगाच्या असतात. पण या रंगामागील संबंध तुम्हाला माहित आहे का? वेगवेगळ्या रंगांच्या डब्यांमागे अनेक कारणे असतात. रेल्वेच्या डब्यांचा रंग आणि डिझाइन वेगवेगळ्या गोष्टी दर्शवतात. खरं तर, गाड्यांच्या वैशिष्ट्यांनुसार डब्यांचा रंग आणि डिझाइन ठरवले जाते. त्याच वेळी, ट्रेनच्या डब्यांवरुन त्याचा स्पीडचा अंदाज लावू शकतो.
रेल्वे गाड्यांमध्ये अनेक वेगवेगळ्या रंगांचे डबे देखील बसवते. यामुळे प्रवाशांना गाड्या ओळखणे खूप सोपे होते. रेल्वेमध्ये वेगवेगळ्या रंगांचे डबे काय आहेत आणि यावरून तुम्ही ट्रेनचा वेग कसा अंदाज लावू शकता ते जाणून घेऊया.
भारतीय रेल्वेच्या शताब्दी आणि राजधानी एक्सप्रेस गाड्यांमध्ये बहुतेक लाल रंगाचे डबे आहेत. अॅल्युमिनियमपासून बनवलेले असल्याने, हे डबे इतर डब्यांपेक्षा खूपच हलके असतात. यामुळेच हाय स्पीड गाड्यांमध्ये हे डबे वापरले जातात. त्याच वेळी, डिस्क ब्रेकमुळे, ते आपत्कालीन परिस्थितीत लवकर थांबवता येतात. हे डबे 2000 मध्ये जर्मनीहून आणले गेले होते. लाल रंगाचे डबे असलेल्या गाड्यांचा वेग ताशी 160 ते 200 किमी असतो.
भारतीय रेल्वेच्या बहुतेक गाड्यांमध्ये निळे रंगाचे डबे असतात. या डब्यांना इंटिग्रल डबे म्हणतात. हे डबे एक्सप्रेस आणि पॅसेंजर गाड्यांमध्ये वापरले जातात. ते लोखंडाचे बनलेले असतात, म्हणून त्यांचे वजन जास्त असते. त्यांना थांबवण्यासाठी एअर ब्रेकचा वापर केला जातो. हे डबे फक्त 70 ते 140 किमी प्रतितास वेगाने चालवता येतात.
(हे पण वाचा - Train Colour Codes : काही रेल्वे निळ्या, काही लाल आणि काही हिरव्या का असतात? त्याचा अर्थ काय?)
रेल्वेने गाड्या सहज ओळखण्यासाठी आणि त्यात विविधता आणण्यासाठी वेगवेगळ्या रंगांचे डबे वापरण्यास सुरुवात केली. अरुंद मार्गांवर धावणाऱ्या मीटर गेज गाड्यांमध्ये तपकिरी डबे वापरले जातात. दुसरीकडे, गरीब रथ गाड्यांमध्ये हिरव्या डब्यांचा वापर बहुतेकदा केला जातो. बऱ्याच वेळा त्यावर वेगवेगळ्या प्रकारची पेंटिंग्ज देखील केली जातात, ज्यामुळे कोच दिसण्यास अधिक आकर्षक बनतो.