Home Loan Recovery Rules: आजच्या काळात घर आपल्याला स्वप्नातील घर घ्यायचं असेल, कार खरेदी करायची असेल किंवा इतर गरजा पूर्ण करायच्या असतील तर आपण कर्ज घेतो. कर्ज घेणं आजकालच्या जमान्यात एक सामान्य बाब आहे. कर्ज देण्यापूर्वी बँका कर्ज घेणाऱ्या व्यक्तीची क्रेडिट हिस्ट्री, उत्पन्नाचा स्रोत आणि परतफेड क्षमता विचारात घेतात. पण जर कर्ज घेणारी व्यक्ती मरण पावली तर? मग त्याने घेतलेले कर्ज कोण फेडतं? कुटुंबातील सदस्यांना ते भरणे बंधनकारक असते का? असे प्रश्न तुम्हालाही पडले आहेत का? मग यासंदर्भात बँकिंग नियम सविस्तर समजून घेऊया.
जर कर्ज घेणाऱ्या व्यक्तीचा मृत्यू झाला तर बँक प्रथम सह-अर्जदाराशी संपर्क साधते. सह-अर्जदाराचे नाव सहसा गृहकर्ज, शैक्षणिक कर्ज किंवा संयुक्त कर्जात नमूद केले जाते. जर सह-अर्जदार कर्ज परतफेड करू शकत नसेल तर बँकेकडून हमीदाराशी संपर्क साधते. जर जामीनदाराने कर्ज फेडण्यास नकार दिला किंवा त्याच्याकडे पुरेसे पैसे नसतील तर बँक मृत व्यक्तीच्या कायदेशीर वारसाशी संपर्क साधते. यामध्ये मृत व्यक्तीच्या कुटुंबातील सदस्यांचा समावेश असू शकतो. पत्नी, मुले किंवा पालक यांच्याशी बॅंकेकडून संपर्क साधला जातो. बँक त्यांना कर्ज परतफेड करण्याची जबाबदारी घेण्यास सांगते.
जर सह-अर्जदार, जामीनदार आणि कायदेशीर वारसांपैकी कोणीही कर्ज परतफेड करण्यास असमर्थ असेल तर बँकेला मृत व्यक्तीची मालमत्ता जप्त करण्याचा आणि विकण्याचा अधिकार असतो. गृहकर्जाच्या बाबतीत बँक मृत व्यक्तीचे घर थेट जप्त करू शकते आणि लिलावाद्वारे ते विकून कर्ज वसूल करू शकते. वाहन कर्जाच्या बाबतीत बँक वाहन जप्त करू शकते आणि ते विकू शकते. वैयक्तिक कर्जाच्या बाबतीत, बँक मृत व्यक्तीच्या इतर मालमत्तेचा लिलाव करून कर्ज वसूल करते.
जर मृत व्यक्तीने कर्ज संरक्षण विमा घेतला असेल तर त्याच्या मृत्यूनंतर संपूर्ण कर्ज विमा कंपनीकडून परतफेड केले जाते आणि कुटुंबावर कोणताही भार पडत नाही. बँक कायदेशीर वारसाला कर्ज परतफेड करण्यास भाग पाडू शकते का? असा प्रश्नही अनेकांना पडलेला असतो. जर कायदेशीर वारसाला मृत व्यक्तीची मालमत्ता वारसाहक्काने मिळाली नसेल तर तो कर्ज परतफेड करण्यास बांधील नसतो. परंतु जर त्याने मालमत्ता स्वीकारली असेल तर त्याला कर्ज फेडावे लागते, असा नियम सांगतो.