)
Indian Navy Attack on Pakistan: भारतीय हवाई दलानंतर आता नौदलही (Indian Navy Attack on Pakistan) सज्ज झाले आहे. अरबी समुद्रात तैनात असलेल्या आयएनएस विक्रांतकडे साऱ्या जगाचे लक्ष्य लागले आहे. भारताचे पहिले स्वदेशी विमानवाहू जहाज किती शक्तिशाली आहे? भारताकडे आतापर्यंत किती विमानवाहू जहाजे आहेत? यामुळे भारताच्या नौदल क्षमतेत किती फरक पडेल? देशातील पहिल्या विमानवाहू युद्धनौकेचे नाव आयएनएस विक्रांत असे का ठेवले जात आहे? याबद्दल जाणून घेऊया.
कोचीन शिपयार्डमध्ये बांधलेले आयएनएस विक्रांत 262 मीटर लांब आहे. त्याच वेळी, त्याची रुंदी देखील सुमारे 62 मीटर आहे. ते 59 मीटर उंच आहे आणि त्याचा बीम 62 मीटर आहे. या युद्धनौकेमध्ये 14 डेक आणि 2300 कप्पे आहेत जे 1700 हून अधिक कर्मचाऱ्यांना सामावून घेऊ शकतात. यामध्ये महिला अधिकाऱ्यांसाठी स्वतंत्र केबिन बनवण्यात आल्या आहेत. याशिवाय, त्यात आयसीयू आणि वैज्ञानिक प्रयोगशाळांपासून सर्व वैद्यकीय सेवा देखील आहेत. आयएनएस विक्रांतचे वजन सुमारे ४० हजार टन आहे, जे इतर विमानांपेक्षा मोठे आहे.
आयएनएस विक्रांतची खरी ताकद समुद्रात दिसून येते, जिथे तिचा कमाल वेग 28 नॉट्सपर्यंत आहे. म्हणजेच ताशी सुमारे 51 किमी. त्याचा सामान्य वेग 18 नॉट्स पर्यंत म्हणजेच 33 किमी प्रति तास आहे. हे विमानवाहू जहाज एकाच वेळी 7500 नॉटिकल मैल म्हणजेच 13000+ किलोमीटर अंतर कापू शकते.
या विमानवाहू जहाजाची विमाने वाहून नेण्याची क्षमता आणि त्यात बसवलेली शस्त्रे यामुळे ते जगातील सर्वात धोकादायक जहाजांपैकी एक आहे. नौदलाच्या मते, हे युद्धनौका एका वेळी 30 विमाने वाहून नेऊ शकते. यामध्ये मिग-29के लढाऊ विमाने तसेच कामोव-31 पूर्वसूचना देणारे हेलिकॉप्टर, एमएच-60 आर सीहॉक मल्टीरोल हेलिकॉप्टर आणि एचएएलने निर्मित अॅडव्हान्स्ड लाइट हेलिकॉप्टर यांचा समावेश आहे. नौदलासाठी भारतात बनवलेले हलके लढाऊ विमान (LCA) तेजस देखील या विमानवाहू जहाजावरून सहज उड्डाण करू शकते.
सध्या फक्त पाच ते सहा देशांकडे विमानवाहू जहाजे बांधण्याची क्षमता आहे. आता भारतही या श्रेणीत सामील झाला आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, भारताने विमानवाहू जहाजाची निर्मिती केल्याने नौदल क्षेत्रातील त्यांची क्षमता दिसून येते. खरंतर, भारताकडे यापूर्वीही विमानवाहू जहाजे होती. पण ते ब्रिटिश किंवा रशियन होते. यापूर्वी भारताकडे आयएनएस विक्रांत-1 आणि आयएनएस विराट ही दोन विमानवाहू जहाजे होती. तर 'एचएमएस हरक्यूलिस' आणि 'एचएमएस हर्मीस' ही ब्रिटनकडून खरेदी करण्यात आली होती. तर भारतीय नौदलातील सध्याचे एकमेव विमानवाहू जहाज - आयएनएस विक्रमादित्य हे सोव्हिएत काळातील युद्धनौका - 'अ‍ॅडमिरल गोर्शकोव्ह' आहे, जे भारताने रशियाकडून खरेदी केले आहे. आयएनएस विक्रांतच्या नौदलात समावेशानंतर, भारत विमानवाहू जहाजे बांधण्यात सक्षम देश बनला.
भारतात बांधलेल्या पहिल्या विमानवाहू जहाजाचे नाव आयएनएस विक्रांत ठेवण्यात आले आहे. यापूर्वी, ब्रिटनकडून खरेदी केलेल्या भारताच्या पहिल्या विमानवाहू युद्धनौकेचे - एचएमएस हरक्यूलिसचे नावही आयएनएस विक्रांत होते. 1971 च्या भारत-पाकिस्तान युद्धात महत्त्वाची भूमिका बजावली. जर आपण तेव्हाच्या आणि आताच्या विक्रांतमधील फरकाबद्दल बोललो तर जुने आयएनएस विक्रांत 700 फूट लांब आहे तर नवीन 862 फूट लांब आहे. जुन्या युद्धनौकेचा वेग ताशी 46 किलोमीटर होता. त्याच वेळी, नवीन युद्धनौकेचा वेग ताशी 56 किलोमीटर आहे. जुन्या विक्रांतमध्ये 40० हजार हॉर्सपॉवरची इंजिने होती. नवीनमध्ये, त्यात 1.10 लाख अश्वशक्ती आहे. जुन्या विक्रांतमध्ये 1110 खलाशी सामावून घेऊ शकत होते. नवीन जहाजात 1700 मरीन सामावून घेऊ शकतात. यासोबतच, नवीन विक्रांतमध्ये नवीन आणि आधुनिक शस्त्रे बसवण्यात आली आहेत. तर, जुना विक्रांत त्या काळातील शस्त्रांनी सुसज्ज होता.
आता आपण दोन्ही युद्धनौकांचे नाव सारखेच आहे याबद्दल बोलूया. असे म्हटले जाते की यामागील कारण भारताचे त्यांच्या पहिल्या विमानवाहू जहाजाबद्दलचे प्रेम आणि अभिमान आहे. 1997 मध्ये निवृत्त होण्यापूर्वी, आयएनएस विक्रांतने पाकिस्तानविरुद्ध विविध प्रसंगी भारतीय नौदलाला मजबूत ठेवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली.
Newsletter