)
आजकाल बहुतेक मुले दिवसभर स्मार्टफोनवर गेम खेळतात. आता तर हक्काची उन्हाळ्याची सुट्टी आहे. मग काय दिवसभर मोबाईलवर गेम खेळणे हा छंद असेल. पण मोबईलवर गेम खेळणे हे केवळ वेळेचा अपव्ययच नाही तर शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या देखील हानिकारक ठरू शकते. मोबाईल गेमिंगच्या व्यसनाचे काही दुष्परिणाम होऊ शकतात.
स्क्रीनमधून निघणाऱ्या निळ्या प्रकाशामुळे डोळे थकतात. यामुळे, लहान वयातच मुलांचे डोळे कमकुवत होऊ शकतात आणि त्यांना चष्म्याची आवश्यकता असू शकते. अशा परिस्थितीत मुलांचा स्क्रीन टाइम कमी करा. तसेच, स्क्रीन टाइम दरम्यान अँटी-ग्लेअर स्पेक्स वापरा.
जर मुले सतत फोन वापरत राहिली तर त्यांच्या मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यावर परिणाम होऊ शकतो. गेम खेळत असताना तासन्तास एकाच स्थितीत बसल्याने मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यावर परिणाम होऊ शकतो.
गेम खेळणे हळूहळू सवय बनू शकते आणि "डिजिटल व्यसन" मध्ये बदलू शकते. अशा परिस्थितीत, ज्या दिवशी मूल खेळ खेळू शकत नाही, त्या दिवशी तो अधिक चिडचिडा होऊ शकतो आणि रागावू देखील शकतो. रात्रीच्या वेळी मोबाईलच्या प्रकाशामुळे मेलाटोनिन हार्मोनवर परिणाम होऊ शकतो. झोपेच्या कमतरतेमुळे शरीर आणि मन थकलेले राहते. अशा परिस्थितीत, मुलाचे लक्ष शाळेतील अभ्यासापासून दुसरीकडे जाऊ शकते.
मोबाईलवर स्क्रीन टाइम सेट करा. मुलाला किमान 20 मिनिटांचा ब्रेक घेण्यास सांगा. पालकांनी त्यांच्या मुलांवर लक्ष ठेवण्यासाठी नियंत्रण ठेवणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे. असे केल्याने तुम्ही हळूहळू गेमिंगच्या व्यसनापासून मुक्त होऊ शकता. उन्हाळ्याच्या सुट्या आता प्रत्येक मुलांच्या सुरु झाल्या आहेत. अशावेळी पालकांनी सोसायटीमधील मुलांचे गेम बसवणे, त्यांना वेगवेगळ्या उपक्रमांमध्ये व्यस्त ठेवणे आवश्यक आहे.
मुलाला मोबाईल पाहताना आनंद मिळतो. पण जेव्हा त्याच्याकडून फोन काढून घेतला जातो तेव्हा तो रागावतो. छोट्या छोट्या गोष्टींवरून ओरडणे किंवा रागावणे हे एक सामान्य लक्षण आहे.
फोनच्या जगात हरवलेली मुले हळूहळू लोकांशी संवाद कमी करतात (Screen Time Effects on Children). नातेवाईक किंवा मित्रांना भेटतानाही ते अस्वस्थ किंवा शांत राहतात. यामुळे ते एकाच ठिकाणी मर्यादित राहते, ज्यामुळे त्याची वाढ देखील थांबू शकते.
सतत स्क्रीनकडे पाहिल्याने काही मिनिटांतच मुलांचे लक्ष दुसरीकडे वळते. शाळा किंवा अभ्यासाच्या वेळेत त्यांचे लक्ष हळूहळू कमी होते. त्याला काहीच आठवत नाही. तो अगदी छोट्या छोट्या गोष्टीही विसरू लागतो. या प्रकारच्या वर्तनाकडे दुर्लक्ष करायचे नाही.
फोनचा निळा प्रकाश झोपेची गुणवत्ता खराब करतो. अशी मुले रात्री उशिरापर्यंत जागे राहतात आणि सकाळी उशिरा उठतात, त्यामुळे चिडचिडेपणा त्यांच्या स्वभावाचा भाग बनतो. छोट्या छोट्या गोष्टींवरून चिडचिडे होतात. यामुळे मुलेही अनेक आजारांना बळी पडू शकतात.
मोबाईल फोनच्या सवयीमुळे मुले बऱ्याचदा प्रत्येक गोष्टीला 'नाही' म्हणू लागतात. त्यांना त्यांच्या मनाप्रमाणे करायचे असते आणि ते त्यांच्या पालकांचे ऐकत नाहीत. प्रत्येक गोष्टीत हट्टी व्हा. अशा परिस्थितीत, त्यांचा स्क्रीन टाइम कमी करून त्यांना फोनचे तोटे सांगण्याची गरज आहे.
Newsletter