Today in History : जागतिक मातृभाषा दिनानिमित्ताने जाणून घ्या मराठी भाषेचा इतिहास

World Mother Language Day 2025 : आज जागतिक मातृभाषा दिन. या दिनाचे औचित्य साधून पाहूया मराठी भाषेचा इतिहास आणि वेगळेपण.

दरवर्षी 21 फेब्रुवारी रोजी जागतिक मातृभाषा दिन साजरा केला जातो. हा दिवस सांगण्याचा मुख्य उद्देश म्हणजे विविध भाषांचा संरक्षण आणि संवर्धन करणे, तसेच मातृभाषेतील विविधता आणि सांस्कृतिक वारसा यांचे महत्त्व अधोरेखित करणे आहे. याला युनेस्कोने (UNESCO) 1999 मध्ये अधिकृत मान्यता दिली होती. 

त्यानंतर संयुक्त राष्ट्र संघटनेच्या आमसभेने 2002 साली मान्यता दिली. प्रत्येक भाषा ही संवादाचे माध्यम आहे, त्याचप्रमाणे वेगवेगळ्या देशात वेगवेगळ्या भाषा बोलल्या जातात. या दिनानिमित्ताने आजच्या Today in History मध्ये आपण या दिनाचं औचित्य साधून मराठी भाषेचा इतिहास आणि त्याबद्दल जाणून घेणार आबेत. आहोत. 

मराठी भाषेत सर्व आधुनिक भारतीय भाषांमधले काही प्राचीन साहित्य आहे. मराठीच्या प्रमुख बोलीभाषा म्हणजे मानक मराठी आणि वऱ्हाडी मराठी. ऑक्टोबर 2024 मध्ये भारत सरकारने मराठीला अभिजात भाषा म्हणून घोषित केले.

भारतातील मराठी भाषेबद्दल काही रोमांचक गोष्टी जाणून घेणार आहोत

प्राचीन
मराठी ही भारतातील सर्वात जुन्या भाषांपैकी एक आहे, ज्याची मुळे 8 व्या शतकापासून आहेत.

साहित्य
मराठीमध्ये आधुनिक भारतातील काही सर्वात प्राचीन साहित्य आहे. सातवाहन राजवंशाच्या काळात हालाने लिहिलेले पहिले पुस्तक गाथा सप्तसती होते.

लिपी
मराठी ही देवनागरी लिपीत लिहिली जाते, परंतु ती पूर्वी मोडी लिपीत लिहिली जात होती.

बोली
मराठीच्या 42 वेगळ्या बोलीभाषा आहेत, प्रत्येकाची स्वतःची शब्दसंग्रह आणि उच्चार आहेत.

लिंग तटस्थता
मराठी दुसऱ्या पुरुषी एकवचनासाठी तटस्थ सर्वनाम ("ते") वापरते. त्यामुळे आपण अनेकदा ऐकले असेल तर

समावेशक "आम्ही"
मराठीमध्ये "आम्ही" या दोन रूपांचा वापर केला जातो: "आप" (अनन्य) आणि "आपुन" (समावेशक).

संस्कृत प्रभाव
मराठीचा शास्त्रीय भारतीय साहित्याशी खोल संबंध आहे, त्यातील सुमारे 50% शब्द संस्कृत मुळचे आहेत.

उच्चार
हिंदी आणि बंगाली सारख्या इतर इंडो-आर्यन भाषांमध्ये हरवलेल्या संस्कृतच्या काही वैशिष्ट्यांना मराठीने कायम ठेवले आहे.

भाषा दिन
भारत सरकारने ऑक्टोबर 2024 मध्ये मराठीला अभिजात भाषेचा दर्जा दिला.