मीरा रोड हे नाव कसं पडलं? प्रत्येक मराठी माणसाला माहिती असायला हवं!

मीरा रोड हे नाव मुंबईच्या उपनगरातील ठाणे जिल्ह्यातील मीरा-भाईंदर परिसराशी निगडीत आहे.ऐतिहासिक पार्श्वभूमीमीरा रोड हा परिसर भारत स्वतंत्र होण्यापूर्वी ग्रामीण स्वरूपाचा होता आणि येथे प्रामुख्याने शेती, विशेषतः भातशेती, हा मुख्य व्यवसाय होता. हा भाग पूर्वी ग्रामपंचायतींनी विभागलेला होता, ज्यामध्ये "मीरा" नावाची एक ग्रामपंचायत होती. या ग्रामपंचायतीच्या नावावरूनच या परिसराला मीरा रोड हे नाव पडले. 

12 जून 1985 रोजी मीरा, भाईंदर, नवघर, मस्जिद बंदर आणि रायमुर्डी या पाच ग्रामपंचायती एकत्रित करून मीरा-भाईंदर नगरपरिषदेची स्थापना झाली. या एकत्रीकरणानंतरही मीरा नावाचा प्रभाव कायम राहिला, आणि हा भाग मीरा रोड म्हणून ओळखला जाऊ लागला.

नावाचा भौगोलिक आणि प्रशासकीय संदर्भमीरा रोड हे नाव प्रामुख्याने मीरा ग्रामपंचायतीवरून आले आहे. हा परिसर मुंबईच्या पश्चिम उपनगरांपासून जवळ असल्याने आणि रेल्वे स्थानकाच्या नावामुळे (मीरा रोड स्टेशन) हे नाव अधिक लोकप्रिय झाले. 

मीरा रोड रेल्वे स्थानक हे पश्चिम रेल्वेच्या मार्गावर आहे, ज्यामुळे या भागाची ओळख आणखी ठळक झाली. स्थानकाच्या नावामुळे आणि परिसरातील वाढत्या नागरीकरणामुळे "मीरा रोड" हे नाव व्यापकपणे स्वीकारले गेले.

लोककथा आणि मीराबाई यांच्याशी संभाव्य संबंधकाही स्थानिक लोककथा आणि अपप्रमाणित कथांनुसार, मीरा रोडचे नाव भक्ती परंपरेतील प्रसिद्ध कवयित्री आणि कृष्णभक्त मीराबाई यांच्याशी जोडले जाते. असे मानले जाते की मीराबाईंच्या भक्तीचा प्रभाव या परिसरात होता किंवा त्यांच्या नावाने एखादे मंदिर किंवा स्थळ असावे, ज्यावरून हे नाव पडले असावे. याबाबत कोणतेही ठोस ऐतिहासिक किंवा पुरातत्त्वीय पुरावे उपलब्ध नाहीत. 

मीरा रोडचा परिसर हा मूळचा मराठी, आगरी आणि कोळी समुदायांचा आहे, जे येथील स्थानिक रहिवासी होते. येथील संस्कृती ग्रामीण आणि शेतीप्रधान होती. कालांतराने, मुंबईच्या वाढत्या लोकसंख्येमुळे आणि उपनगरांच्या विकासामुळे, मीरा रोड हे एक प्रमुख निवासी आणि व्यावसायिक केंद्र बनले. या परिवर्तनातही "मीरा" हे नाव कायम राहिले, जे स्थानिक इतिहास आणि ओळखीचे प्रतीक आहे.

आधुनिक काळातील मीरा रोडआज मीरा रोड हा मुंबईच्या उपनगरातील एक महत्त्वाचा भाग आहे, जो निवासी संकुले, शाळा, रुग्णालये आणि व्यावसायिक केंद्रांसाठी ओळखला जातो. मीरा रोड रेल्वे स्थानक आणि मुंबई मेट्रोच्या जोडण्या यामुळे हा भाग मुंबईशी चांगला जोडला गेला आहे. या सर्व विकासात "मीरा रोड" हे नाव एक ब्रँडप्रमाणे स्थापित झाले आहे, ज्याचा मूळ स्रोत स्थानिक ग्रामपंचायतीशी जोडलेला आहे.

मीरा रोड हे नाव प्रामुख्याने मीरा ग्रामपंचायतीवरून पडले आहे, ज्याचा इतिहास स्वातंत्र्यपूर्व काळापर्यंत जातो. मीराबाई यांच्याशी जोडल्या जाणाऱ्या कथा या लोकप्रिय असल्या तरी त्यांना ऐतिहासिक आधार नाही. या परिसराच्या नावामागील खरा स्रोत हा प्रशासकीय आणि भौगोलिक आहे, जो स्थानिक ग्रामपंचायतीच्या नावावर आधारित आहे. मीरा रोडचे नाव आज या भागाच्या सांस्कृतिक आणि आधुनिक ओळखीचा अविभाज्य भाग बनले आहे.