हिमालयाच्या हाती भारताचं भविष्य; पर्वताची मूळ जागा किंचितही बदलल्यास माजणार त्राहिमाम!

India Himalayan Mountain Ranges : हिमालयीन पर्वतरांगेचं भारतासाठी भौगोलिकदृष्ट्या प्रचंड महत्त्वं असून शास्त्रज्ञ आणि जगभरातील संशोधकांसाठी ही महाकाय पर्वतरांग आजही कैक गूढ रहस्यमयी प्रश्नांना वाव देत कुतूहल जागवणारी ठरत आहे. 

जगाच्या उत्पत्तीपासून ते अगदी मानवी उत्क्रांती आणि या पर्वतरांगेत मानवी हस्तक्षेपापर्यंतचा प्रवास पाहता सध्यच्या घडीला भारतावर हिमालयाचा होणारा परिणाम काहीसा चिंतेत भर टाकणारा आहे. 

भारतातील संस्कृतीपासून ते अगदी येथील हवामान, निसर्ग, ऋतूबदलांपर्यंत सर्वकाही या हिमालयावरच अवलंबून असून अतिप्रचंड उंचीमुळं हिमालय पर्वताला पृथ्वीचं छत म्हणूनही संबोधलं जातं. याच हिमालय पर्वतामध्ये एका मोठ्या जीवसृष्टीचं अस्तित्वंही आहे. मात्र हाच महाकाय पर्वत आपल्या मूळ स्थानावरून किंचितही सरकला किंवा त्यानं आपलं स्थान बदललं तर काय होईल याचा विचार केलाय? 

हिमालय पर्वताचं मूळ स्थान बदलल्यास उत्तरेकडून येणाऱ्या तीव्र शीतलहरी सारा देश व्यापतील. भारताचा एक भाग पूर्णत: निर्मनुष्य होईल. या त्याच शीतलहरी आहेत ज्यांना हिमालयानं आजवर रोखून धरलं असून, त्यामुळं भारतात विविध भागांमध्ये विविध ऋतू पाहायला मिळतात. 

फक्त वारेच नव्हे, तर हिमालय पावसाच्या ढगांनासुद्धा रोखून धरतो. त्यामुळं त्याचं स्थान बदलल्यास मान्सूनचीच दिशा बदलून जाईल. ज्यामुळं देशात पावसाच्या प्रमाणात प्रचंड असंतुलन दिसून येईल. असं झाल्यास उत्तर भारतातील एक मोठा भाग जणू वाळवंटाचं रुप धारण करेल. 

हिमालयात असणारे ग्लेशियर भारतातील गंगा, यमुना, ब्रह्मपुत्रा, सतलज या नद्यांचे मुख्य जलस्त्रोत असून, हिमालयाअभावी हे ग्लेशियरही नसल्यास नद्या कोरड्याठाक पडत जातील. शेती आणि मानवी आयुष्य यामुळं प्रभावित होईल. 

हिमालयाच्या स्थलांतरामुळं एका मोठ्या अन्नसाखळीचा विनाश होण्याचा धोका असून, जैवविविधतेवर मोठं संकट घोंगावत असल्याचं दिसून येईल. 

मुळातच हिमालयाचं स्थान बदलल्यास भूगर्भीय हालचालींमध्ये वाढ होऊन भारतीय उपखंडच धोक्यात येईल. भूकंपाचे हादरे तीव्र होतील, सर्वत्र त्राहिमाम माजेल. जर हिमालयानं आपली मूळ जागा सोडली तर सर्वत्र विध्वंसाचच चित्र असेल अशीच भीती व्यक्त केली जात आहे.