Chanakya Niti: चाणक्य नीती जीवनाच्या विविध पैलूंवर आधारित सखोल आणि व्यावहारिक ज्ञान देते. यामध्ये कुटुंब, नातेसंबंध, समाज आणि वैयक्तिक जीवनाशी संबंधित महत्त्वाच्या शिकवणींचा समावेश असतो. चाणक्यच्या मते, विवाहानंतर महिलांनी दीर्घकाळ माहेरी राहणे कुटुंब आणि समाजासाठी अनुकूल मानले जात नसे. यामागे अनेक सांस्कृतिक, सामाजिक आणि मानसिक कारणे दिली गेली आहेत.चाणक्य नीतीच्या या तत्त्वाचे महत्त्व आणि त्यामागील तर्क जाणून घेऊया.
चाणक्य यांनी आपल्या ग्रंथात कुटुंब हा समाजाचा पाया आहे असे वर्णन केले आहे. लग्नानंतर स्त्रीचे नवीन घर हे तिचे प्राथमिक निवासस्थान असते. कुटुंब एकत्र आणण्यात आणि नवीन घरात समृद्धी आणण्यात ती महत्त्वाची भूमिका बजावते. पालकांच्या घरी जास्त वेळ घालवल्याने नवीन कुटुंबात समन्वय साधण्यात अडथळे निर्माण होऊ शकतात.चाणक्य नीतीनुसार, लग्नानंतर स्त्रीने आपल्या नवीन घरातील परंपरा, प्रथा आणि जबाबदाऱ्या स्वीकारल्या पाहिजेत. दीर्घकाळ माहेरी राहिल्याने यामध्ये व्यत्यय येऊ शकतो. ज्यामुळे नवीन नातेसंबंधांतील संतुलन राखण्यात अडचण येऊ शकते.जुन्या काळात स्त्रिया आपल्या पालकांच्या घरी जास्त वेळ घालवत असतील तर तो समाजात चर्चेचा विषय होऊ शकतो. याचा परिणाम केवळ स्त्रीवरच नाही तर तिच्या कुटुंबाच्या प्रतिष्ठेवरही होऊ शकतो. महिलांनी अशा परिस्थिती टाळल्या पाहिजेत असे चाणक्य मानत होते.
आजच्या काळात जिथे महिलांना वैयक्तिक स्वातंत्र्य आणि करिअरला प्राधान्य दिले जाते, तिथे हे धोरण काळानुरूप बदलण्याची गरज आहे. चाणाक्य नितीचा मुख्य संदेश आजही प्रासंगिक आहे. ज्यानुसार नातेसंबंध मजबूत करण्यासाठी नवीन घराला प्राधान्य दिले पाहिजे.चाणक्य नीतीची ही कल्पना कुटुंब आणि समाजात संतुलन राखण्यावर आधारित आहे. मात्र, आजच्या बदलत्या विचारसरणी आणि सामाजिक परिस्थितीत लवचिकता अंगीकारली पाहिजे. लग्नानंतर स्त्री तिच्या माहेरी किती दिवस राहते हे तिच्या वैयक्तिक परिस्थिती आणि आवडीनिवडींवर अवलंबून असते.असे असले तरी नातेसंबंध मजबूत करणे आणि नवीन जबाबदाऱ्यांचे पालन करणे हा प्रत्येकाच्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग असावा, हा चाणक्यांच्या या उपदेशाचा सार आहे.
Newsletter