હે ભગવાન! 20 વર્ષ પછી, સુતો બ્લેક હોલ ફરી થયો એક્ટિવ, ખગોળશાસ્ત્રીઓ પણ દંગ રહી ગયા

Black Hole Active: રાત્રિનું આકાશ એક સમયે શાંતિપૂર્ણ સ્થળ માનવામાં આવતું હતું, ક્યારેક વિમાન જોવા સિવાય, તે શાંતિપૂર્ણ લાગતું હતું. લોકો તારાઓ જોઈને રાત વિતાવતા. જોકે, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ટેકનોલોજીકલ કૌશલ્યમાં થયેલા વિકાસ સાથે, આકાશ બ્રહ્માંડ વિશે નવી શોધો માટે ગતિશીલ કેનવાસ બની ગયું છે.

Black Hole Active: રાત્રિનું આકાશ એક સમયે શાંતિપૂર્ હતું, લોકો તારાઓ જોઈને રાતમાં સુઈ જતા હતા. જોકે, ટેકનોલોજીકલ કૌશલ્યમાં થયેલા વિકાસ સાથે, આકાશ બ્રહ્માંડ વિશે નવી શોધોના કારણે આ જોરદાર કેનવાસ બની ગયું છે. ઝ્વિકી ટ્રાન્ઝિઅન્ટ ફેસિલિટી (ZTF) જેવા આધુનિક ટેલિસ્કોપ હવે રાત્રિના આકાશને ખૂબ જ વિગતવાર સ્કેન કરી શકે છે અને વાસ્તવિક સમયની છબીઓ લઈ શકે છે. અચાનક પ્રકાશ અને તેજ સાથે બનતી ઘટનાઓને કેદ કરવામાં આવી રહી છે.

4 વર્ષ પહેલાનો તે પ્રકાશ

પહેલાં, જ્યારે પણ આકાશમાં અચાનક કોઈ પ્રકાશ દેખાતો હતો અથવા કોઈ ખગોળીય ઘટના બનતી હતી, ત્યારે તેને સ્પષ્ટ રીતે જોવું શક્ય નહોતું. 2019 ના અંતમાં પણ આવી જ એક આશ્ચર્યજનક ઘટના બની. જ્યારે કન્યા રાશિમાં પૃથ્વીથી લગભગ 30 કરોડ પ્રકાશવર્ષ દૂર સ્થિત એક શાંત આકાશગંગા, SDSS1335+0728 અચાનક પ્રકાશિત થઈ. આ પછી મળેલી માહિતી અને છબીઓએ 5 વર્ષથી વધુ સમયથી ખગોળશાસ્ત્રીઓને આકર્ષિત કર્યા છે.

બ્રહ્માંડમાં કંઈક ચાલી રહ્યું છે

આકાશમાં ભૌગોલિક ઘટનાઓનો ચાલુ દેખાવ હજુ પૂરો થયો નથી. બ્રહ્માંડમાં શું થઈ રહ્યું છે? હવે તે પહેલા કરતાં ઘણી સારી રીતે જોઈ શકાય છે.

ડિસેમ્બર 2019 માં, ખગોળશાસ્ત્રીઓએ અવલોકન કર્યું કે SDSS1335+0728, એક લાંબી શાંત સર્પાકાર ગેલેક્સીનું કેન્દ્ર, અચાનક પ્રકાશના અનેક ઝબકારાથી પ્રકાશિત થયું. લગભગ 30 કરોડ પ્રકાશવર્ષ દૂર સ્થિત આ આકાશગંગામાં 20 વર્ષથી વધુ સમયથી કોઈ ગતિવિધિ કે હલનચલનના સંકેતો નહોતા. અચાનક વૈજ્ઞાનિકોને ખબર પડે છે કે આ આકાશગંગાના કેન્દ્રમાં એક વિશાળ બ્લેક હોલ છે જે સૂર્ય કરતાં લગભગ 1 મિલિયન ગણો મોટો છે અને તેમાં કોઈ પ્રવૃત્તિ થતી હોય તેવું લાગે છે. તેમાંથી પ્રકાશ અને ઊર્જાનો વિશાળ પ્રવાહ દેખાય છે. એનો અર્થ એ થયો કે દાયકાઓથી મૃત પડેલો બ્લેક હોલ ફરી જીવંત થઈ રહ્યો છે. જ્યારે ખગોળશાસ્ત્રીઓએ તેની અલગ અલગ રીતે તપાસ કરી, ત્યારે તેમનું ધ્યાન એ સિદ્ધાંત તરફ ગયું જ્યાં એક તારો બ્લેક હોલના ગુરુત્વાકર્ષણથી અલગ થઈ જાય છે. જે બ્લેક હોલના જાગૃતિનો સંકેત આપે છે.

બ્લેક હોલ સક્રિય થવામાં સૌથી વિચિત્ર બાબત શું હતી?

ખગોળશાસ્ત્રીઓના મતે, આ ઘટનાને અસામાન્ય બનાવતી બાબત તેનો સમયગાળો હતો. બ્લેક હોલ સક્રિય થયા પછી જે પ્રકાશ નીકળ્યો તે હજુ ઝાંખો પડ્યો નથી, સામાન્ય તારા-ખાનારાઓ એપિસોડ અથવા સુપરનોવાના સમયમર્યાદાથી ઘણો આગળ છે.

એસ્ટ્રોનોમી એન્ડ એસ્ટ્રોફિઝિક્સમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસના મુખ્ય લેખક અને જર્મનીમાં યુરોપિયન સધર્ન ઓબ્ઝર્વેટરી (ESO) ના ખગોળશાસ્ત્રી પૌલા સાંચેઝ સેઝે જણાવ્યું કે આ વર્તન અભૂતપૂર્વ છે. ESOના X-શૂટર સ્પેક્ટ્રોગ્રાફ સહિતના સાધનોએ અલ્ટ્રાવાયોલેટ, ઓપ્ટિકલ અને ઇન્ફ્રારેડ પ્રકાશમાં સતત વધારો શોધી કાઢ્યો, અને ફેબ્રુઆરી 2024 માં પ્રથમ વખત, એક્સ-રે ઉત્સર્જન શરૂ થયું.

સ્પેક્ટ્રમ હવે વ્યાપક ઉત્સર્જન રેખાઓ દર્શાવે છે, જેનો અર્થ એ છે કે ગેસ બ્લેક હોલની નજીક પ્રકાશની ગતિએ આગળ વધી રહ્યો છે. અચાનક તેના મુખ્ય તેજમાં નાટકીય ફેરફારો દેખાવા લાગ્યા, એવો ફેરફાર જે આપણે પહેલાં ક્યારેય જોયો ન હતો. આ દરમિયાન, ચિલીમાં મિલેનિયમ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ (MAS) ના સહ-લેખક લોરેના હર્નાન્ડેઝ ગાર્સિયાએ જણાવ્યું હતું કે, જો આવું છે, તો આ પહેલી વાર હશે જ્યારે આપણે વાસ્તવિક સમયમાં કોઈ વિશાળ બ્લેક હોલની પ્રવૃત્તિ જોઈ શકીશું.