ગુજરાતના સૌથી મોટા પાક કપાસથી ખેડૂતોનો મોહભંગ, જાણો કેમ ઘટી રહી છે સફેદ સોનાની ખેતી

Cotton Cultivation Decreasing: ગુજરાત કપાસના વાવેતરમાં ટોચનું રાજ્ય છે. પરંતુ અહીંના ખેડૂતો કપાસથી કંટાળી ગયા છે. કપાસમાં સતત થતી છેતરપિંડી ખેડૂતોને અન્યત્ર લઈ જઈ રહી છે. આ છેતરપિંડીથી છુટકારો મેળવવા માટે, ખેડૂતોએ મગફળી જેવા તેલીબિયાં પાકની ખેતી શરૂ કરી છે કારણ કે તેઓ MSP થી સારી આવકની અપેક્ષા રાખે છે.

Cotton Cultivation Decreasing: ગુજરાત કપાસના ઉત્પાદનમાં સૌથી મોટું રાજ્ય છે પરંતુ આ વખતે વાવેતર હેઠળનો વિસ્તાર 13 ટકા ઘટાડો થયો છે. કપાસની ખેતીએ ખેડૂતોને ઘણી છેતરપિંડી કરી છે, ખર્ચમાં વધારા સાથે આવકમાં પણ ઘટાડો થયો છે. આ મોટી ચિંતાને કારણે, ખેડૂતો હવે તેલીબિયાંની ખેતીમાં હાથ અજમાવી રહ્યા છે. મોટો પ્રશ્ન એ છે કે ગુજરાતમાં કપાસનો ઘટતો વિસ્તાર ભારતના કાપડ ઉદ્યોગને ટેકો આપશે. જો કપાસનો વિસ્તાર આ રીતે ઘટતો રહેશે, તો કપાસ અને કાપડ ઉદ્યોગનું શું થશે. અહેવાલ દર્શાવે છે કે ખેડૂતો કપાસની ખેતીમાં એટલું બધું નુકસાન સહન કરી ચૂક્યા છે કે હવે તેમને તેમાં રસ ઓછો થઈ ગયો છે. હવે તેમને મગફળી જેવા તેલીબિયાં પાકનું વાવેતર કરવામાં વધુ ખુશી, શાંતિ અને આરામ મળી રહ્યો છે.

ગુજરાત કૃષિ વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, 4 ઓગસ્ટ સુધી ગુજરાતમાં કપાસનો વાવેતર વિસ્તાર 20.35 લાખ હેક્ટર હતો, જે એક વર્ષ પહેલાના 23.35 લાખ હેક્ટર કરતા 13 ટકા ઓછો છે. રાજ્યમાં સામાન્ય કપાસનો વાવેતર વિસ્તાર 25.34 લાખ હેક્ટર છે. આ રીતે, બે-ત્રણ વર્ષથી અહીં કપાસનું વાવેતર ઘટી રહ્યું છે. જોકે, ગુજરાતના વાવેતર વિસ્તારમાં આ ઘટાડો કર્ણાટક અને તેલંગાણા સહિત અન્ય રાજ્યોમાં વધુ વાવેતર વિસ્તાર દ્વારા સરભર કરવામાં આવ્યો છે.

ગુજરાતમાં કપાસનો વાવેતર વિસ્તાર ઘટ્યો

કૃષિ મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, 1 ઓગસ્ટ સુધી, અખિલ ભારતીય સ્તરે કપાસના વાવેતર હેઠળનો વિસ્તાર ઘટીને 105.87 લાખ હેક્ટર (108.43 લાખ હેક્ટર) થયો છે. રાજકોટ સ્થિત કોટયાર્ન બ્રોકર્સના આનંદ પોપટે જણાવ્યું હતું કે, ગુજરાતના ખેડૂતો કપાસ છોડીને મગફળીની ખેતી તરફ વળી રહ્યા છે કારણ કે તેઓ તેને ફાઇબર પાક કરતાં વધુ નફાકારક માને છે. તેલીબિયાં પાકોના MSPમાં વધારો આ પરિવર્તન પાછળનું મુખ્ય કારણ છે.

આ ઉપરાંત, ખેડૂતો મગફળીની લણણી પછી બીજો પાક લઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, કપાસના ખેડૂતોને કાપણી દરમિયાન મજૂરોની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. ગુજરાતમાં થયેલા ઘટાડાની ભરપાઈ કર્ણાટક, તેલંગાણા, આંધ્રપ્રદેશ અને કેટલાક ઉત્તરીય રાજ્યોમાં વધેલા વાવેતર વિસ્તાર દ્વારા કરવામાં આવી રહી છે. આનંદે જણાવ્યું હતું કે, લગભગ 90 ટકા વાવણી થઈ ગઈ છે. કુલ વાવેતર વિસ્તાર ગયા વર્ષ જેટલો અથવા તેનાથી વધુ હોઈ શકે છે.

આટલા બધા વિસ્તારોમાં કપાસનું વાવેતર

મહારાષ્ટ્રમાં 28 જુલાઈ સુધી 38.01 લાખ હેક્ટર વિસ્તારમાં કપાસનું વાવેતર થયું છે, જ્યારે સામાન્ય રીતે 42.47 લાખ હેક્ટર વિસ્તારમાં કપાસનું વાવેતર થાય છે, જે 90 ટકા કવરેજ છે. તેલંગાણામાં, 30 જુલાઈ સુધી કપાસનું વાવેતર વિસ્તાર ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળામાં 40.66 લાખ એકરથી વધીને 43.28 લાખ એકર થયું છે.

જોકે, રાજ્યના તાજેતરના ડેટા અનુસાર, આ સમયગાળા માટે આવરી લેવામાં આવેલ વિસ્તાર હજુ પણ સામાન્ય 48.93 લાખ એકર કરતા ઓછો છે. રાયચુરના સોર્સિંગ એજન્ટ અને ઓલ ઈન્ડિયા કોટન બ્રોકર્સ એસોસિએશનના ઉપપ્રમુખ રામાનુજ દાસ બુબે જણાવ્યું હતું કે સમયસર વરસાદને કારણે પાકની સ્થિતિ સારી છે. કર્ણાટકમાં, વાવેતર વિસ્તાર 7.5 લાખ હેક્ટર સુધી પહોંચી ગયો છે, જે ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળાના 6.4 લાખ હેક્ટરથી 17 ટકા વધુ છે.